Yevgeny Prigozhin (tiếng Nga: Евгений Викторович Пригожин; sinh ngày 01 tháng 6 năm 1961) là một nhà Tài phiệt Nga[1], chỉ huy lính đánh thuê Wagner[2]. Ông Prigozhin đôi khi được gọi là "đầu bếp của Putin" vì ông ấy đã từng sở hữu các nhà hàng và công ty cung cấp dịch vụ ăn uống cho Điện Kremlin[3]. Từng là một tù binh chiến tranh trong thời kỳ Liên Xô[4] nhưng Prigozhin hiện đã kiểm soát một mạng lưới các công ty có ảnh hưởng bao gồm một công ty lính đánh thuê do nhà nước Nga hậu thuẫn là Tập đoàn Wagner và ba công ty vốn đã bị cáo buộc can thiệp vào cuộc bầu cử năm 2016 và bầu cử năm 2018 của Hoa Kỳ[5]. Theo một cuộc điều tra năm 2022 của các hãng thông tấn phương Tây là Bellingcat, The Insider và Der Spiegel thì các hoạt động của trùm Prigozhin "được phối kết hợp chặt chẽ với Bộ Quốc phòng Nga và cơ quan tình báo GRU"[6].Sau nhiều năm phủ nhận mối liên hệ của mình với Wagner, cuối cùng ông đã thừa nhận rằng mình chính là người sáng lập tổ chức đánh thuê khét tiếng này vào ngày 26 tháng 9 năm 2022[7][8][9]. Ông ấy thú nhận rằng đã thành lập lực lượng này vào tháng 5 năm 2014, để hỗ trợ các lực lượng Nga trong cuộc chiến ở Donbass. Việc thừa nhận này được đăng tải trên một video lan truyền trong đó Prigozhin xuất hiện trong một nhà tù Mari El đang chiêu mộ các tù nhân, hứa hẹn trả tự do cho họ nếu họ phục vụ sáu tháng trong Tập đoàn Wagner[10]. Trùm Prigozhin, các công ty và cộng sự của ông ấy từng phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt kinh tế và cáo buộc hình sự ở Hoa Kỳ[5] và ở Vương quốc Anh, ông ấy vẫn là người phải chịu các lệnh trừng phạt[11]. FBI đã ra quyết định treo thưởng 250.000 đô la cho những ai cung cấp được thông tin liên quan đến Prigozhin để phục vụ cho việc bắt giữ ông[12][13]. Tuy nhiên, về sau Hoa Kỳ và Vương quốc Anh đã dỡ bỏ các lệnh trừng phạt nhắm vào Prigozhin sau khi biết tin ông ấy "có xảy ra mâu thuẫn với giới lãnh đạo Nga" mà đỉnh điểm là việc lực lượng Wagner của Prigozhin đã gây ra một cuộc bạo loạn tại Rostov-on-Don, chính thức "tuyên chiến" với quân đội Nga.Vào ngày 23 tháng 6 năm 2023, Prigozhin chính thức phát động cuộc nổi dậy chống lại giới lãnh đạo quân sự Nga và sau đó cùng ngày, Prigozhin đã tuyên bố rằng lực lượng Wagner của ông đã chiếm được Rostov-on-Don trước khi có ý định tấn công Moskva.[14] Sau khi nhận được tin trên, giới lãnh đạo Nga đã ra lệnh khởi tố, bắt tạm giam Prigozhin; thế nhưng họ đã hủy bỏ lệnh khởi tố này; theo người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov, Prigozhin có thể đã lẩn trốn sang Belarus ngay trước khi chính quyền Nga ra lệnh bắt ông ấy để tránh bị "sa vào bẫy của chính quyền Nga".[15]